Ouderlijk huis verkopen

ouderlijk huis verkopen

Het ouderlijk huis roept bij iedereen binnen het gezin ongetwijfeld een hoop nostalgische gevoelens op. Er kleven vaak een hoop mooie herinneringen aan het huis. Maar als alle jonge vogels gevlogen zijn of een van de ouders overlijdt, is het soms toch tijd het ouderlijk huis te verkopen. Wie mag daar eigenlijk over beslissen? En naar wie gaat de opbrengst? Dat hangt af van de situatie.

Beide ouders zijn nog in leven

Het maakt niet uit waar de kinderen uiteindelijk recht op hebben, als beide ouders nog in leven zijn, mogen de ouders natuurlijk helemaal zelf beslissen wat ze met hun geld en bezittingen doen. De erfgenamen hebben pas na het overlijden van één (of beide) ouder(s) aansprakelijkheid op de erfenis. Ouders kunnen er echter wel voor kiezen een deel van hun bezittingen alvast aan hun kinderen te schenken. Dit geldt ook voor de opbrengst van de verkoop van het ouderlijk huis.

Voor schenkingen gelden wel specifieke regels. Zo mag één kind niet bevoordeeld worden ten opzichte van de andere kinderen. Gebeurt dit wel, dan kunnen de andere kinderen de schenking na het overlijden van de ouders aanvechten.

Een van de ouders is overleden

Als een van de ouders is overleden, maar de ander nog in leven is, kan van verschillende situaties sprake zijn. Deze situaties bepalen op welke manier met de verkoop van het ouderlijk huis omgegaan moet worden.

  • De langstlevende is voor de helft eigenaar van de woning en heeft recht op vruchtgebruik
  • De langstlevende heeft alleen recht op vruchtgebruik
  • De langstlevende is volledig eigenaar

 

Langstlevende is half eigenaar en heeft vruchtgebruik

Als de ouders in gemeenschap van goederen getrouwd waren, is de helft van de woning eigendom van de langstlevende. De andere helft was eigendom van de overleden ouder en vormt nu zijn of haar nalatenschap. De langstlevende is in deze situatie niet volledig eigenaar van de woning en mag dus ook niet alleen besluiten tot verkoop over te gaan. Hiervoor is toestemming van de erfgenamen noodzakelijk. Ook de opbrengst van de verkoop moet op een specifieke manier onder de langstlevende en de erfgenamen verdeeld worden.

Vruchtgebruik

Van het nalatenschap van de overleden ouder heeft de langstlevende recht op het vruchtgebruik (het recht in de woning te blijven wonen). De geldelijke waarde hiervan wordt bepaald aan de hand van verschillende criteria, zoals de waarde of opbrengst van de woning, de aan de woning verbonden schulden en lasten, en de levensverwachting van de vruchtgebruiker. Meestal is het vruchtgebruik ongeveer 30% tot 40% van het nalatenschap. De rest van de erfgenamen krijgen ieder een deel van wat overblijft.

Rekenvoorbeeld

  • opbrengst verkoop ouderlijk huis: € 200.000
  • eigendom langstlevende: € 100.000
  • nalatenschap overledene: € 100.000
  • vruchtgebruik langstlevende à 30%: € 30.000
  • erfenis te verdelen over erfgenamen: € 70.000

In dit geval heeft de langstlevende ouder bij verkoop van het ouderlijk huis recht op € 130.000 van de opbrengst. In de praktijk komt het regelmatig voor dat de langstlevende alvast afstand doet van een deel hiervan. Dit kan middels een belastingvrije schenking aan de erfgenamen. Hier is echter wel een risico aan verbonden: als de langstlevende ouder binnen drie jaar na de schenking ook komt te overlijden, wordt de schenking alsnog met erfbelasting belast.

Langstlevende is volledig eigenaar

Veel stellen willen bovenstaande situatie voorkomen. Zij nemen in hun huwelijkscontract een specifieke clausule op die ervoor zorgt dat de woning bij het overlijden van een van de partners volledig eigendom wordt van de andere partner. Dit kan met een keuzebeding geregeld zijn of met de zogenaamde ‘langst-leeft-al-heeftclausule’. Als er geen kinderen of andere erfgenamen in het spel zijn, wordt de woning eveneens volledig eigendom van de langstlevende. In beide gevallen mag de langstlevende zelfstandig tot verkoop overgaan. De opbrengst is ook geheel voor hem of haar.

Overledene was volledig eigenaar

Het kan ook zo zijn dat de woning volledig in eigendom was van de overleden ouder. Bijvoorbeeld omdat het stel met scheiding van goederen getrouwd was of een andere regeling had getroffen. In dit geval behoort de gehele opbrengst van de woning tot de erfenis van de overleden ouder. Alle betrokken partijen moeten het eens zijn over de verkoop. Van de opbrengst wordt weer het vruchtgebruik berekend en het restant wordt onder de erfgenamen verdeeld.

Beide ouders zijn overleden

Zijn beide ouders overleden, dan zijn de erfgenamen verantwoordelijk voor de verkoop van de woning. De opbrengst ervan wordt onder de erfgenamen verdeeld. Zij moeten er vervolgens erfbelasting over betalen. Is een van jullie erg verknocht aan het huis? Als het financieel mogelijk is, kan een erfgenaam zich ‘inkopen’. De woning wordt dan feitelijk aan deze erfgenaam verkocht en hij of zij moet de andere erfgenamen een oplegsom betalen.  

Nalatenschap laten vastleggen

Om lastige situaties en familieruzies te voorkomen, is het aan te raden bij een notaris te laten vastleggen wat er bij overlijden met het ouderlijk huis gebeurt. Een notaris kan hierover ook advies geven. Stellen kunnen bijvoorbeeld vast laten leggen dat de woning volledig eigendom wordt van de langstlevende.

Zijn jullie nog niet toe aan zulke afspraken? Dan is het wellicht wel verstandig een betrouwbaar persoon een zorgvolmacht toe te kennen. Die persoon mag in geval van wilsonbekwaamheid (bijvoorbeeld door ziekte of een ongeluk) beslissingen voor een ouder nemen. Zo is een eventuele verkoop van het ouderlijk huis altijd goed geregeld.

Ouderlijk huis verkopen? Vertrouw op een ervaren makelaar

Het ouderlijk huis zal je altijd nauw aan het hart liggen, of je er nu zelf vader en moeder in bent geworden, dan wel zoon of dochter. En dan wil je als mens niets liever dan dat het ouder huis wordt verkocht aan nieuwe eigenaars die er goed zorg voor zullen dragen.

 

 

 

Vergelijk direct de immomakelaars in jouw regio:

    Welk type woning?
    Prijsklasse?